Wanneer het milieu in gevaar is, staan onze boa’s klaar

Gepubliceerd op 4 maart 2021

Milieucontroles, toezicht houden, handhaven. Dagelijkse kost voor onze medewerkers Omgevingsrecht, meestal toezichthouders genoemd. Kijken hoe en of inrichtingen voldoen aan de milieuvoorschriften voortvloeiend uit de Wet Milieubeheer. “Dat gaat natuurlijk vaak goed, maar als zaken herhaaldelijk verkeerd gaan of als er groot gevaar voor het milieu ontstaat, worden wij ingezet,” zegt Nico Hulsman, medewerker Omgevingrecht en buitengewoon opsporingsambtenaar (boa). Bijvoorbeeld wanneer een ondernemer, mogelijk schadelijke, stoffen op zijn terrein verbrandt en op heterdaad betrapt wordt. “En dan is er de keuze: is dit op te lossen met een bestuurlijke consequentie, bijvoorbeeld een last onder dwangsom, of is het zo’n grove overtreding dat we er een strafrechtelijk proces van moeten maken?”

Nico Hulsman, medewerker Omgevingsrecht en boaOnze medewerkers gaan altijd eerst uit van toezicht houden. Er wordt een controle gedaan, er is geen vermoeden dat iets niet in orde is. “Treffen we toch een overtreding, dan kijken we: is er al eens gewaarschuwd? Hoe schadelijk is het voor de omgeving? Had de inrichtinghouder dit moeten weten of is er sprake van bewust gedrag?” legt Hulsman uit. “Soms is bestuurlijk optreden genoeg, met als voorwaarde dat er herstel moet plaatsvinden. Dat is ook het doel van bestuursrecht. Maar als de gevolgen (te) groot of onomkeerbaar zijn, of de overtreding ernstig, dan kunnen we strafrecht inzetten om te straffen.” Zo is het bijvoorbeeld met asbest. Als dat verkeerd verwerkt wordt (we weten allemaal dat dit zeer schadelijk is voor de gezondheid) dan heeft een waarschuwing ‘en nu niet meer doen’ geen zin.

Proces verbaal of strafbeschikking?

Bij zo’n geval is er een keuze: een uitgebreid of verkort proces-verbaal of bestuurlijke strafbeschikking milieu. Gaat het om meerdere feiten of een complexe situatie? Dan ga je direct voor een proces-verbaal. Denk aan een samenloop van meerdere overtredingen, meerdere betrokkenen of na herhaaldelijk waarschuwen en dat overtredingen niet beëindigen. Dan is het voor Omgevingsdienst IJmond (ODIJmond) als uitvoerder van milieutaken namens de gemeente cruciaal om aan justitie de geconstateerde overtredingen te beschrijven en bewijsmateriaal te overleggen. Dit kan zijn op basis van eigen bevindingen of op basis van bevindingen van een andere toezichthouder tijdens een controle.

Hoor en wederhoor

Het leukste aan het werken als boa volgens Nico Hulsman? “De verhoren blijven bijzonder. Een verdachte in een proces-verbaal heeft namelijk altijd recht op hoor en wederhoor. Zo’n verhoor nemen wij af. Dat is een communicatief spel, je legt niet altijd gelijk al je kaarten op tafel en confronteert overtreders stapsgewijs met bewijslast.” Hulsman vervolgt:Ook het schrijven van een proces-verbaal vind ik leuk om te doen. Het is een uitdaging om het op een goede manier op papier te krijgen. Een proces-verbaal is het belangrijkste bewijsstuk. Je moet élke waarneming uitgebreid omschrijven. Ik zag, ik hoorde, ik rook, eigenlijk alsof je het script van een toneelspel schrijft. Ook de ten laste legging goed formuleren is soms complexe wetgevingsmaterie."

Zeven boa's en integraal toezicht

Bij ODIJmond werken momenteel zeven boa’s. Geen van hen is fulltime boa, allemaal voeren ze daarnaast nog een toezichthoudende taak uit. Voor deze rol als integraal toezichthouder is bewust voor gekozen. Zo behouden we diversiteit in taken en kennis op meerdere vlakken. "Onze boa’s zijn aan het werk op toeristisch verhuur, bouw, ondermijning, drank en horeca, milieucontroles, asbest en bodem." Alle boa's zijn verplicht elk jaar bij te scholen. “Je volgt modules die je moet behalen om na vijf jaar weer je akte te verkrijgen. Dat geeft altijd wel een bepaalde druk. Het is ook telkens weer een opluchting als iedereen het gehaald heeft”, aldus Nico Hulsman. In 2020 werd een speciale dag ingeroosterd om de boa’s van ODIJmond het examen te laten doen. “En allemaal geslaagd!”

Weten welke taken we nog meer voor uw gemeente doen? Ga naar 'onze werkzaamheden' op onze website.