Bouwtoezicht: veiligheid, onaangekondigde bezoeken en de Omgevingswet

ODIJmond voert in de gemeenten Uitgeest, Zandvoort, Wormerland, Heemskerk en Oostzaan al het Bouw en Woning Toezicht (BWT) uit. ‘Aangevuld met Landsmeer en Beverwijk waar we dit werk incidenteel doen’, vertelt Rien Buren, die Zandvoort en Landsmeer in zijn persoonlijke takenpakket heeft.

Van nieuw schuurtje tot veiligheid bij verbouwing station

‘Ons werk als bouwinspecteur kun je het beste omschrijven als het toezicht op nieuwe bouwwerken en het controleren op wet- en regelgeving bij bestaande bouw’, legt Rien uit. ‘Ben ik bijvoorbeeld met een inwoner in gesprek over de mogelijkheden om vergunningsvrij een schuurtje te bouwen, dan zit mijn collega Ronald met ProRail om tafel om de veiligheid van het openbaar toegankelijk gebied te bespreken tijdens de verbouwing van een station. Of vliegt collega Arno met een video-drone om een scheur in de muur van een hoog gebouw snel te kunnen inspecteren’, vertelt Rien Buren. ‘Bij ons komen ook de meldingen en klachten binnen over het bouwen en gebruik van bouwwerken. Ons inspectiewerk is dus afwisselend en allesbehalve saai.

Poort van Noord

Een voorbeeld: inmiddels zit Rien in de afrondende fase van het prestigieuze Poort van Noord-project. ‘Dat zijn twee woontorens van elk negen verdiepingen hoog, die de afgelopen twee jaar zijn gebouwd in Zandvoort. Er worden niet elke dag zulke hoge flatgebouwen neergezet, dus dit was een mooie uitdaging. Waarbij ik als bouwinspecteur mijn kennis over relevante wetgeving, verschillende bouwtechnieken, berekeningen en materiaalkennis moest combineren.’

Alles voor de veiligheid

Die know-how bij onze bouwinspecteurs komt in verschillende situaties van pas. Bijvoorbeeld toen Rien bij een project na de stort van de eerste etage een onaangekondigde inspectie uitvoerde. ‘Samen met collega Arno constateerde ik dat een belangrijke wapening ontbrak in een dragend deel. De enige oplossing was om een groot deel van het beton weg te hakken. Dat leverde de bouwer een grote extra kostenpost op. Maar wij moeten er uiteraard op toezien dat een gebouw straks de noodzakelijke veiligheid voor bewoners biedt.’

Meerdere talen spreken

De grootste uitdaging in Riens werk zit in het toezien op veiligheid, een fout is soms snel gemaakt. ‘Hoewel je met ervaren bouwbedrijven te maken hebt, worden bepaalde dingen wel eens over het hoofd gezien. Vaak omdat er onder flinke tijdsdruk wordt gewerkt. Bovendien moet je als bouwinspecteur meerdere talen spreken, zoals Duits en Engels, om jezelf aan alle bouwlieden verstaanbaar te kunnen maken. Je moet kunnen improviseren.’

Alleen nog zwaardere klassen inspecteren

Vanaf 1 juli 2022 verandert het werk van de zes bouwinspecteurs van ODIJmond aanzienlijk. Dit komt omdat, tegelijk met de Omgevingswet, de Private Kwaliteitsborging als onderdeel van de Wet kwaliteitsborgen voor bouwen (Wkb) wordt ingevoerd. ‘Vanaf deze datum worden bouwwerken in drie verschillende risicoklassen ingedeeld’, legt Rien uit. ‘De eenvoudigste categorie, Gevolgklasse 1, bevat bijvoorbeeld aan-, uit- en opbouwen, dakkapellen van woningen, bijgebouwen, grondgebonden woningen en eenvoudige bedrijfsgebouwen. Vanaf 1 juli zullen zogenaamde kwaliteitsborgers van private partijen het technische bouwgedeelte van deze laagste risicocategorie gaan controleren. Wij van ODIJmond controleren nu nog alles, maar zullen dan alleen nog de twee zwaardere klassen inspecteren. Dan heb je het bijvoorbeeld over flats, hotels, congreshallen en stadions.’

Omgevingswet kan voor diversiteit in taken zorgen

Rien en zijn vijf collega’s bereiden zich al voor op de verandering vanaf komende zomer. ‘We kunnen ons alvast inlezen op de Omgevingswet met bijbehorende Algemene maatregelen van Bestuur (AmvB). Want vanaf 1 juli kan elke afzonderlijke gemeente zijn eigen sausje over de Omgevingswet gooien. Dan is het dus mogelijk dat gemeente A straks andere zaken wel of niet wil vergunnen in vergelijking met gemeente B. Nu is dat overal nog gelijk.’

Proefprojecten en opleidingstraject

Naast het inlezen in die wetgeving, volgen de bouwinspecteurs in 2022 ook nog een kort opleidingstraject. ‘Bovendien houden we elkaar scherp. Als we interessante zaken over de  Omgevingswet lezen, delen we dat onderling. Daarnaast zoeken we proefprojecten om alvast te oefenen. Er start een project in een van onze gemeenten dat ideaal zou zijn. De uitdaging is dan wel om een aannemer bereid te krijgen om mee te werken. Er komen namelijk extra administratie en kosten bij kijken als je zo’n kwaliteitsborger wilt inhuren. En die kosten komen uiteindelijk voor rekening van de opdrachtgever.’

Nog genoeg werk

Als ODIJmond vanaf juli 2022 niet meer de bouwprojecten in Gevolgklasse 1 inspecteert, blijft er dan nog wel genoeg werk over? ‘Jazeker. Naast de controles op alle bouwwerken in Gevolgklasse 2 en 3 verwachten wij dat meldingen en klachten van omwonenden gaan toenemen. Nieuwe wetgeving is niet direct bij iedereen duidelijk. De manier van vergunning verlenen verandert. Voor veel bouwactiviteiten is straks geen vergunning meer nodig, tenzij de gemeente besluit dat dit wel nodig is. Deze zogenaamde planologische vergunningseis komt straks in het Omgevingsplan, het voormalige bestemmingsplan. Dit kan voor verwarring zorgen bij zowel bouwers als omwonenden. Daarin ligt voor ons een grote rol weggelegd: goede communicatie, uitleg en bemiddeling.

Verrassingsbezoek

Er is echter één ding dat zeker niet verandert. ‘Dat is dat ik mijn bouwinspecties en andere controles zonder vooraankondiging kom uitvoeren’, besluit Rien. ‘Doordat mensen niet op mijn komst voorbereid zijn, krijg je het échte kijkje in de spreekwoordelijke keuken.’