De energietransitie: hoe maken we de afspraken uit het Klimaatakkoord waar?

ODIJmond vraagbaak over duurzaamheid en mobiliteit

Als de veertien bij ODIJmond aangesloten gemeenten vragen hebben op duurzaamheidsgebied, dan is ODIJmond een uitstekende vraagbaak om groene kennis te delen. ‘Wij werken samen met verschillende partners, die ook buiten ons werkgebied ervaring opdoen met verduurzaming. Door onze regionale en gemeente specifieke projecten kunnen we ook kennis en ervaring beschikbaar stellen aan andere gemeenten in ons werkgebied,’ vult Marcus Sloog aan.

Informeren, ondersteunen, ontzorgen van ondernemers en inwoners

Het delen van deze kennis is mogelijk via een aantal grote projecten GreenBiz IJmond en IJmond Bereikbaar. GreenBiz IJmond is een vereniging voor en door ondernemers die zich richt op het verduurzamen van bedrijven- en terreinen. Het doel is om de CO2-uitstoot in de IJmond te verminderen. Ook het signaleren van nieuwe ontwikkelingen of kansen voor de aanvraag van subsidies hoort bij de activiteiten van GreenBiz IJmond. Mijn collega’s Erna Hilbers, Lyane Peggeman en Nick Ruiter brengen dit IJmond-breed onder de aandacht.

Sloog: ‘Collega’s Astrid van den Haak en Ronald Vierkant maken onderdeel uit van IJmond Bereikbaar. Zij kijken hoe je de mobiliteit in de regio zó kunt verduurzamen, zodat het naast ‘op maat’ ook regionaal een oplossing biedt. IJmond Bereikbaar maakt bijvoorbeeld programma’s waarbij het voor alle IJmondgemeenten duidelijk wordt welke forenzen er zijn, hoe er duurzamer transport kan plaatsvinden, hoe je werknemers uit de auto op de fiets kunt krijgen en hoe je thuiswerken kunt stimuleren.

ODIJmond mag ook aan de slag om inwoners duurzaam enthousiast te maken.

Samen met lokale energiecoöperaties als EcoHeemskerk, Duurzaam Uitgeest Energie Coöperatie, Energiek Velsen en EcoBeverwijk. ‘Zij leiden energiecoaches op, die vervolgens bij de mensen thuiskomen om voorlichting te geven op het gebied van isolatie of het gebruik van zonnepanelen of warmtepompen’, legt Sloog uit.

Met Lokaal Klimaat Akkoord CO_² uitstoot halveren

ODIJmond ondersteunt ook het Lokaal Klimaat Akkoord van de gemeente Velsen. ‘Velsen heeft berekend dat het op de drie terreinen van gebouwde omgeving, bedrijven & industrie en verkeer & vervoer nu bijna 300.000 ton CO2 er jaar uitstoot. Dat moet binnen acht jaar gehalveerd worden. Of het nu om ondernemers of inwoners gaat, we weten dat mensen hun gedrag eerder willen aanpassen als ze tips en informatie van een collega-ondernemer of van hun buren krijgen. Onze projecten GreenBiz IJmond, IJmond Bereikbaar voor ondernemers én projecten als Duurzamer Wonen en een zonnepanelenactie voor inwoners ondersteunen dit doel.

Wat is nu actueel?

ODIJmond bekijkt continu of de programma’s op het gebied van duurzaamheid en energietransitie nog actueel zijn. ‘We zijn ooit begonnen met het onder de aandacht brengen van zonnepanelen, maar dat verhaal heeft inmiddels zijn eigen kracht en dynamiek gevonden’, weet Sloog. ‘We maken elk jaar een nieuw Uitvoeringsprogramma dat door ons bestuur wordt beoordeeld. En we passen onze teamplannen periodiek aan. Zo bekijken we waar we ons nu het beste op kunnen focussen. Momenteel is het informeren over isolatie. Maar ook het stimuleren van aardgasvrije woningen en het ontwikkelen van warmtenetten heeft onze aandacht. Dit alles met het streven dat we straks gezamenlijk alle doelen uit het klimaatakkoord hebben behaald.’

Week van de aardwarmte

Dit jaar was 7 tot en met 10 december de Week van de Aardwarmte, maar hoe werkt deze duurzame energiebron eigenlijk? ‘Door water op 2,5 tot 3 kilometer diepte door de hete aardkost te laten opwarmen en deze vervolgens boven de grond te halen’, vertelt projectleider Energietransitie van ODIJmond, Marcus Sloog. ‘Het gebruik van aardwarmte is één manier die meehelpt om de CO2-uitstoot terug te dringen.’

Gloeiend heet water als energiebron

We moeten met z’n allen De komende negen jaar de CO2-uitstoot met liefst 49 procent terugbrengen. Marcus Sloog: ‘Bij aardwarmte heb je een soort van put, die langdurig gebruikt kan worden en die qua uitstoot bijna CO2-vrij is. Hoe het werkt? Je laat water langs de hete aardkost stromen. Afhankelijk van de diepte en het succes van de put, kun je het water opwarmen tot een temperatuur van 100 graden. Vervolgens kun je dat gloeiendhete water naar de oppervlakte brengen en dat als energiebron gebruiken in bijvoorbeeld kassen. In Heemskerk gebeurt dat dus al sinds 2015, bij Floricultura. Het werkt uitstekend.’

Restwarmte van industrie en grote koelhuizen

Naast geothermie zijn er veel meer warmtebronnen die je duurzaam kunt inzetten. Zeker in de regio IJmond. ‘Denk aan restwarmte van de industrie en grote koelhuizen’, geeft Sloog als voorbeeld. ‘Vergeet ook niet de warmte die vrijkomt bij het proces van de rioolwaterzuivering. Al deze warmte gaat nu vaak de lucht in, maar je kunt het ook mooi samenbrengen in een warmtenet. Waarna je deze energie vervolgens kunt doorpompen naar een plek waar je het kunt gebruiken.’

Orionflat Velsen warmtenet-klaar

De verwachting is dat de IJmondgemeente Velsen over enkele jaren ook een warmtenet in gebruik zal nemen. ‘Vooruitlopend op dat moment is de lokale Orionflat nu reeds warmtenet-klaar, zegt Sloog. ‘Binnen dit wooncomplex is namelijk alles zo geregeld, dat er nu al centraal verwarmd wordt. Zodra het warmtenet er straks is, haal je als het ware de stekker van het gas eruit en stopt je vervolgens de stekker van het warmte leverende net erin.’