Groen Thuis: over een jaar aardgasvrij wonen, het kán
In 2050 wonen we allemaal klimaatneutraal, en twintig huishoudens in de IJmond pakken nu al door. ‘Via het project Groen Thuis willen we eind dit jaar in ieder geval het papierwerk om duurzaam te verwarmen binnen hebben’, zegt deelnemer Hans Schmidt uit Uitgeest. ‘En dankzij deze pilot leren wij als Omgevingsdienst IJmond welke begeleiding het meest passend is voor inwoners die aardgasvrij willen wonen’, aldus Michael Herweyer, projectleider bij Omgevingsdienst IJmond (ODIJmond).
Naast de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs ervaren Nederlanders momenteel nóg een duidelijke prikkel om hun woningen snel te gaan verduurzamen: de explosief stijgende energieprijzen. Maar hoe pak je dat verduurzamen aan als je in een huis zonder spouwmuren uit bouwjaar 1906 woont? Of als je nog kozijnen met enkelglas hebt én gierende tochtgaten?
Onafhankelijke adviseurs helpen deelnemers Groen Thuis bij het maken van een plan
Gebrek aan kennis over het hóe en ook onzekerheid over wat investeringen opleveren, blijken voor mensen de grootste obstakels om aan de reis van verduurzaming te beginnen, weet Michael Herweyer. ‘Dat is begrijpelijk. Je vraagt mensen om een investering te doen van 10, 20, 30 of soms 40.000 euro. Vaak horen we dat inwoners door de duurzame bomen het bos niet meer zien. Want adviseur A gelooft heilig in hybride warmtepompen, terwijl adviseur B zegt dat je voor een totaal andere duurzame oplossing moet kiezen. Daarom zetten we bij Groen Thuis onafhankelijke bouwadviseurs naast de twintig deelnemende woningbezitters. Deze bouwkundig adviseurs van Duurzaam Bouwloket en de Huizendokter begeleiden de deelnemers van begin tot eind bij dit project. Met als doel om na een jaar aardgasvrij te kunnen wonen.’
Verduurzaming maakt je bewust van eigen energieverbruik
Bij de in januari 2022 gestarte pilot is bewust gekozen voor deelnemers die affiniteit met duurzaamheid hebben. Zo schafte Hans Schmidt bijvoorbeeld al in 2013 zonnepanelen aan om zijn eigen stroom op te wekken. ‘Op die manier werd ik mij bewust van mijn eigen verbruik. Bovendien leer je gaandeweg steeds meer. Vervolgens ben ik ook aan mijn gasverbruik gaan sleutelen.’ Hans werd zó enthousiast, dat hij zijn duurzaamheidskennis deelt als energiecoach van Duurzaam Uitgeest Energie Coöperatie (DUEC) in zijn woonplaats Uitgeest. Hij voorziet buurtbewoners van duurzame woontips. ‘Of ik als energiecoach voor mijn eigen woning dan tóch nog de hulp van De Huizendokter nodig heb? Jazeker! Ik had ook nog blinde vlekken’, antwoordt Hans. ‘Toen de adviseur mijn woning inspecteerde, heeft hij me op een aantal dingen gewezen waar ik zelf niet op gekomen was. Zaken die ik wel wilde aanpakken maar waarvan ik niet goed wist hoe ik dit in mijn woning kon realiseren. Zo heeft hij me bijvoorbeeld laten zien hoe ik mijn ventilatie met een Warmte Terug Win-unit (WTW) op een slimme, kosteneffectieve manier kan verbeteren. Ik dacht meteen: dit advies, dáár heb ik wat aan!’
Grote vraag maar ook grote schaarste
Hans wilde de ontvangen adviezen direct omzetten in de aanschaf van onder meer een warmtepomp. ‘Ik heb dit jaar al veel offerteaanvragen gedaan, maar ik kreeg meestal geen antwoord’, merkte hij. ‘Daar bleken meer van de Groen Thuis-deelnemers last van te hebben’, vult Michael aan. ‘De vraag is momenteel heel groot, maar er zijn te weinig vakmensen en materialen. En daardoor stijgen de prijzen enorm.’
Zo zijn door COVID bijvoorbeeld veel productieketens vastgelopen, waardoor er een tekort aan chips en materialen voor warmtepompen is. ‘Leveranciers hebben geen idee wat hun inkoopprijs wordt’, vertelt Hans. ‘Ik wilde toch door en dacht: als ik geen warmtepomp kan krijgen, dan ga ik voor een andere oplossing om mijn energieverbruik terug te dringen. Ik zocht weer contact met de Huizendokter en samen kozen we voor een WTW. Die leveringstijd zou elf weken zijn, maar dat viel achteraf gelukkig mee.’ Inmiddels heeft Hans de WTW in huis (zie foto onderaan artikel).
Het voordeel van deelnemen aan Groen Thuis is dat Omgevingsdienst IJmond, Duurzaam Bouwloket en de Huizendokter een groot netwerk hebben. ‘Daardoor hebben we toch nog met een aantal partijen afspraken kunnen maken over warmtepompen. Al kunnen zij pas in oktober met hun offertes komen. Dat we daarop maanden moeten wachten, geeft wel aan hoe druk het nu op de markt is’, aldus Michael.
Een goede warmteverliesberekening is essentieel bij duurzaam verwarmen
In het eerste half jaar van Groen Thuis zijn er al belangrijke lessen geleerd. ‘Zodra je de cv-ketel voor een warmtepomp wil vervangen, is het maken van een warmteverliesberekening heel belangrijk’, leggen Hans en Michael uit. ‘Een cv-ketel heeft 25 kilowatt aan vermogen en daar kun je eigenlijk alles mee doen. Een warmtepomp heeft dat niet. Zo’n pomp wordt namelijk behoorlijk snel duurder als je er één met meer vermogen wil. Daarom loont het echt om vooraf een precieze warmteverliesberekening te maken, waardoor je exact weet hoeveel vermogen je aan te schaffen warmtepomp moet zijn. Dat was voor de meeste deelnemers nieuw.’
‘Energierekening omlaag, wooncomfort omhoog’
Ondank de hobbels op de weg hebben Hans en Michael vertrouwen dat project Groen Thuis zal slagen. ‘We wilden aanvankelijk dat zeker de helft van de deelnemers eind 2022 aardgasvrij zou wonen. Dat zal nu waarschijnlijk verderop in 2023 worden. We hopen dat eind dit jaar de deelnemers alle benodigde offertes en plannen goedkeuren.’
Mocht een lezer van dit artikel nog twijfelen of hij zijn eigen woning wel moet verduurzamen, hebben de twee een duidelijk antwoord. ‘Altijd. Want naast het feit dat je beter voor het klimaat zorgt, gaat je energierekening omlaag én krijg je als bonus een comfortabeler woonklimaat.’
‘Wat is de terugverdientijd van je keuken?’
Als Hans als energiecoach bij inwoners over de vloer komt, geniet hij van de keukentafelgesprekken. ‘Vaak zie je bij partners dat eentje het heel belangrijk vindt en de ander er vooral geen last van wil hebben. Het mooie is dat je als onafhankelijke coach vaak veel vrijer kunt zijn naar de persoon die denkt dat het een hoop gedoe is. Zo kan ik die persoon vaak beter overtuigen dan de partner die al graag wil verduurzamen.’
‘Wat ik grappig vind’, vult Michael aan, ‘is dat mijn oud-directeur altijd zei: ‘Ik heb nog nooit iemand horen vragen wat de terugverdientijd van een nieuwe keuken is. Waarom vraagt men dat wel bij duurzaamheidsinvesteringen?‘ Hij heeft gelijk. Want als jij bijvoorbeeld je huis isoleert, verbeter je je woning. Je leeft comfortabeler, hebt minder tocht, leeft dus fijner én je bespaart op je energielasten, dus je investering verdien je terug.’
