ODIJmond presteert top tijdens Grand Prix Formule 1 op Zandvoort

Voordat Max Verstappen en zijn F1-collega’s het eerste weekend van september 2021 naar de Noord-Hollandse kust kwamen, begon Omgevingsdienst IJmond (OD IJmond) al twee jaar eerder met de voorbereidingen. Zo wilde het circuit de racebaan verbouwen en twee kombochten aanleggen. ‘Circuit Zandvoort moet dan vooraf een vergunning aanvragen, die wij vervolgens beoordelen’, vertelt Rianne. ‘Ik kijk dan vooral of het geluid van de werkzaamheden binnen de gestelde normen valt. Het circuit dient vooraf een akoestisch rapport in. Samen met de vergunningverlener zag ik dat alles in orde was. Vervolgens geven wij toestemming.’

Ook als mensen tegen de afgegeven vergunning bezwaar aantekenen, komt Rianne in actie. ‘Dan beoordeelt onze juridische afdeling of deze bezwaren gegrond zijn. Dat was hierbij niet het geval, waardoor Circuit Zandvoort de baan daadwerkelijk mocht aanpassen.’

Mobiliteitsplan

Gerard is eveneens al sinds 2019 met de Dutch GP bezig. Zo is de milieuspecialist de afgelopen twee jaar aanwezig geweest bij elk overleg van het Veiligheidsoverleg, waar ook de gemeente Zandvoort, brandweer, politie, GGD, handhaving en verkeer present zijn. ‘Een gigantisch evenement als de Grand Prix vergt veel voorbereiding’, legt Gerard uit. ‘Zo was de mobiliteit, om dagelijks probleemloos vele tienduizenden toeschouwers van en naar Zandvoort te laten reizen, wel een dingetje. Het autoverkeer naar Zandvoort werd bijvoorbeeld voor vier dagen afgesloten. Het gros van alle Grand Prix-toeschouwers kwam per trein of fiets naar het circuit’, legt Gerard uit.

‘Om dat mogelijk te kunnen maken, is onder meer de elektriciteitscapaciteit op het spoor tussen Haarlem en Zandvoort sterk verbeterd. Daardoor konden er tijdens het GP-weekend per uur twaalf treinen heen en weer rijden. Bovendien zijn tienduizenden toeschouwers per fiets vanuit Haarlem naar de kust gekomen. Daardoor moesten er rondom het circuit honderden grote fietsrekken worden geplaatst. Er is vooraf door veel partijen enorm gesleuteld aan dit ambitieuze mobiliteitsplan, maar in de praktijk heeft het perfect gewerkt.’

Elke twee uur overleg

Tijdens de Grand Prix-dagen had Gerard op het circuit dagelijks vanaf zes uur ’s ochtends elke twee uur overleg of alles wel goed verliep. Was de opslag van de 40.000 liter racebenzine veilig? Verliep het afvalpreventieplan naar behoren? Werkte de tijdelijk aangelegde riolering goed om al het afvalwater netjes naar de gemeentelijke riolering te pompen? Gerard: ‘Tijdens zo’n evenement staan er bijvoorbeeld veel extra keukens, toiletten en spoelunits en er is maar één riool op Circuit Zandvoort. Omdat we niet willen dat het afvalwater in de duinen terecht kwam, moest er vooraf voor worden gezorgd dat er extra afvoermogelijkheden waren. Daarom is er 15 kilometer aan tijdelijk rioolstelsel aangelegd. Vooraf hebben wij elk afvalwaterpunt gecheckt, zodat het systeem tijdens het weekend goed functioneerde.’

Managen van geluidsniveau

Bij een groot autosportevenement zijn geluidsnormen natuurlijk een belangrijk aandachtspunt. Om te zorgen dat er niet te veel lawaai voor de omgeving zou worden gemaakt, werkte Gerard samen met een akoestisch bureau dat alle racedagen ter plekke was. ‘Samen met hen hebben we vooraf bepaald dat de geluidsboxen bij alle tribunes een maximum geluidsniveau van 95 dB(A) zouden krijgen’, zo vertelt hij. ‘Dat bleek proefondervindelijk het ideale aantal dB(A) te zijn, waarbij alle toeschouwers wél de speakers en de muziek goed konden horen, maar dat de omgeving er géén last van zou hebben.’

Om tijdens de Dutch Grand Prix het geluid op elk moment te kunnen  monitoren, had Gerard de beschikking over microfoons die op vier punten langs het circuit stonden opgesteld. ‘Ik kon via mijn smartphone inloggen op de metingen van de geluidsproductie. Dan zie ik hoe hoog het actuele niveau is. Dan kijk je of alles naar wens is en of er geen uitschieters tussen zitten. Dat systeem heeft de hele week uitstekend gewerkt.’

Amper klachten uit omgeving

Rianne had voorafgaand ingeschat dat ze tijdens de autosport-driedaagse de nodige geluidsklachten vanuit de omgeving zou krijgen. ‘Waarom? Het circuit van Zandvoort heeft jaarlijks twaalf UBO-dagen tot zijn beschikking. UBO staat voor Uitzonderlijke Bedrijfs Omstandigheden. Op die dagen heeft het circuit ontheffing om meer dan gemiddeld geluid te mogen produceren. Normaal krijgen we tijdens een UBO-evenement zo’n honderd klachten per weekend binnen’, weet Rianne. ‘Maar het opvallende was dat we tijdens de eerste Dutch Grand Prix-dag, op vrijdag, geen enkele klacht over het geluid hebben ontvangen. Helemaal niks! Ik heb toen gecheckt of er niets fout was met het computersysteem, maar het klopte toch echt.’

Over het gehele Dutch Grand Prix-weekend ontving ODIJmond in totaal zeven meldingen over het aantal decibellen. ‘Er is over de drie dagen slechts drie keer geklaagd over racegeluid, twee keer over helikopergeluid en nog twee andersoortige geluidsbezwaren’, weet Rianne. ‘Dat is een fantastisch laag resultaat.’

‘Het hielp mee dat de wind uit het oosten kwam, waardoor het geluid richting de zee en niet naar bewoond gebied ging. Bovendien was het alom bekend dat de Formule 1 in Zandvoort zou plaatsvinden. Als mensen weten dat er op een bepaalde dag veel geluid zal zijn, ervaren ze dat minder hinderlijk dan als ze er door worden overvallen.’

Tijdelijke tribunes op zand

Ook ODIJmond bouwinspecteurs Arno Habraken en Peter Janssen hebben veel energie in de Dutch GP gestoken. Naast de controle op de ruim 3000 m2 meerlaagse zognaamde “hospitality-units”, was het heel uniek voor het ODIJmond-duo om de bouw van de tijdelijke tribunes vooraf en tijdens het evenement te controleren op de constructie en veiligheid. In de duinen, waar de zandondergrond tijdens hevige regenval kan wegspoelen of inzakken, is dat een klus die secuur moet worden voorbereid en gecontroleerd. ‘Zeker omdat je de veiligheid van tienduizenden toeschouwers moet waarborgen’, leggen Arno en Peter uit. Als de tot zelfs veertien meter hoge tribunes volgepakt zijn, krijgt elke vierkante meter een gewicht van 400 kilo te verwerken. Als het publiek ook nog eens gaat juichen, wordt het krachtenveld natuurlijk nóg groter. ‘Daarom was een goede, stevige en egale ondergrond voor de tijdelijke tribunes essentieel’, vertelt het tweetal. ‘Om dit te bewerkstelligen, is op diverse plekken granulaat gestort. Vervolgens zijn deze asfaltkorrels door een wals goed platgewalst, zodat er een stevige en egale fundering is ontstaan, waarop de zware tribunes konden worden gebouwd.’

20.000 schroeven

Vervolgens is een professionele bouwer eind juli begonnen met het opzetten van bijna twee kilometer aan tribunes. ‘Vanaf begin augustus zijn wij tweemaal per week naar Zandvoort gegaan om te checken of de opbouw goed verliep. Werden bijvoorbeeld de juiste palen en schotten geplaatst? Hoe werd er rekening gehouden met dat er aan de kust altijd meer wind staat dan in het binnenland? Zo is er voor gekozen om de tribunes aan de buitenkant te bekleden met doek, waardoor de wind niet onder de constructie kon komen. Zo voorkom je dat een tribune gaat opwaaien’, weten Arno en Peter.

Om ook het mogelijke schuiven nog tegen te gaan, moest elk tribunepootje vastgeschroefd worden aan een houten onderplaat van 50 bij 50 centimeter. ‘Waarbij die plaat ruw genoeg is om het schuiven op die granulaatvloer tegen te gaan. Dat was voor de bouwer een monsterklus, want we schatten dat er misschien wel tienduizend tribunepootjes zijn vastgezet met elk twee schroeven’, aldus Arno. ‘Vlak voor de laatste kombocht stond een tribune op een verhoging, die daardoor nog meer windgevoelig was’, vult Peter aan. ‘Daarom moest er een extra verankering in de grond komen. Dat is gerealiseerd door grote betonblokken van elk duizend kilo met sjorbanden aan de constructie vast te maken.’

Meting met GPS-systeem

Voordat de tribunes op vrijdag 3 september voor het eerst 70.000 toeschouwers te verwerken kregen, hebben Arno en Peter twee dagen eerder een nulmeting gedaan. ‘Met behulp van een GPS-systeem hebben we zeer exact gemeten hoe de tribunes gepositioneerd waren. Dankzij een ontvanger die verbonden is met minimaal 24 satellieten, kun je dat tot op twee millimeter nauwkeurig bepalen. Omdat we die metingen later herhalen en kunnen aflezen op onze tablet, zien wij gedurende het raceweekend of de tribunes verschuiven of verzakken.’

Omdat thuisfavoriet Max Verstappen op zaterdagmiddag de belangrijke pole position voor de race van zondag veroverde, was het Nederlandse publiek op zaterdag uitzinnig. Dat resulteerde in tienduizenden hossende, Hollandse fans. Of dat voor Arno en Peter spannende momenten waren om te zien of de tijdelijke tribuneconstructies dat aankonden? ‘We hadden zaterdagochtend, dus na de eerste autosportdag van vrijdag, al een nieuwe meting gedaan. Daaruit bleek dat alle bouwwerken het uitstekend hadden gehouden. Ze stonden nog steeds keurig op hun plek. Dat gaf ons veel vertrouwen dat onze berekeningen vooraf juist waren en dat ook de granulaatlagen hun werk prima deden.’

Lering trekken voor de toekomst

Omdat een nieuwe tribunemeting op zaterdagavond wederom geen grote verschillen aangaf, kenden Arno en Peter voor de racezondag geen enkele zenuwen. Ook niet toen Verstappen met een prachtige zege het publiek in extase bracht. ‘Elke nieuwe meting gaf ons vertrouwen dat de menselijke impact op de tribunes nihil was. Bovendien hadden we het geluk dat het hele Grand Prix-weekend stralend mooi weer was. Dat was de weken ervoor wel anders geweest, aangezien er toen veel regen is gevallen. Tijdens die buien is op een aantal plaatsen duinzand weggespoeld. Dat waren mooie leermomenten, omdat je dan ziet of er in potentie zwakke plekken zijn. Bovendien leer je proefondervindelijk hoe je moet handelen en hoe je het beste verstevigingen kunt aanbrengen. Met behulp van het ingraven van kratjes, grind en granulaat wisten we de grond uitstekend bij elkaar te krijgen en houden. Alles bij elkaar was het tribuneproject erg geslaagd verlopen. ‘Dit was meteen een goede testcase voor de Zandvoortse Grand Prix van 2022, wanneer er per dag hopelijk 105.000 toeschouwers mogen komen. De tribunebouwer zei dolgraag onze meetgegevens te willen inzien, zodat ook hij lering kan trekken voor de toekomst. Dus iedereen was er blij mee.’

Uitslaande stappentellers

Daarnaast voerden Arno en Peter ook bouwtechnische controles uit bij voetgangersbruggen, videoschermen, toiletten, snacktenten, raceteams-units en een tijdelijk neergezet onderkomen voor de media. ‘We hebben dagelijks 40.000 stappen gezet om alles te controleren op zaken als stevigheid, windbelasting en is de constructie goed geborgd’, aldus de twee mannen, die werkdagen van zes uur ’s ochtends tot acht uur in de avond maakten.

‘Een mooie uitdaging was bovendien de nieuwe VIP-tunnel, die aan het einde van het rechte stuk onder de racebaan door naar de pitstraat loopt’, zeggen Arno en Peter. ‘Omdat er ook een tijdelijke tribune bovenop de VIP-tunnel is gebouwd, wilden we vooraf de zekerheid hebben dat de tunnelconstructie dat extra tribunegewicht zou aankunnen. Wij hebben daarom dringend geadviseerd om aan de binnenkant van de tunnelwanden een staalconstructie te maken om die extra druk op te vangen. Samen met een specialist op dit specifieke gebied, is die constructie bedacht en uitgevoerd. Tijdens het weekend hebben we ook hier metingen verricht. Die wezen uit dat het geheel geen millimeter is meegegeven, dus alles is uitstekend gelukt.’

Complimenten

Na afloop van de Dutch GP was er louter tevredenheid bij ODIJmond. ‘We kregen nog een welgemeend compliment van een hoge meneer van het Formule One Management (FOM). Ze hebben dit jaar 22 Grand Prix’ georganiseerd. Alleen in Nederland is er een overheidsinstantie zoals de omgevingsdienst die op en langs het circuit alle bouw-, milieu- en veiligheidscontroles uitvoert. De FOM-meneer zei: ik ben blij dat jullie het doen, want dan weten we dat het goed zit.’ Dat was mooi om te horen.’