Inzicht bieden bij aanscherping energiebesparingsplicht
Per 1 juli 2023 is de energiebesparingsplicht bedrijven aangescherpt. In de praktijk blijken ondernemers en instellingen niet altijd te weten wat er van hen wordt verwacht en hoe ze aan hun plicht kunnen voldoen. Daarom zetten wij in op stimulerend toezicht. “Wij gaan heel open het gesprek in”, vertelt Dylan Grooteman, die deel uitmaakt van het Team Energie bij Omgevingsdienst IJmond (ODIJmond).
Als je een energiebesparingsmaatregel voor je pand of voor je bedrijfsprocessen binnen vijf jaar terug kunt verdienen, moet je die ook doorvoeren. Dat is in het kort de energiebesparingsplicht. Deze geldt voor elke vestiging van een bedrijf of instelling met een gebruik van minstens 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgas per jaar. “Vanaf 1 juli geldt die verplichting óók voor de opwek van hernieuwbare energie, zoals de aanschaf van zonnepanelen of warmtepompen”, legt Dylan de aanscherping uit. De doelgroep is bovendien uitgebreid naar bedrijven die eerder een uitzonderingspositie hadden: de glastuinbouw en bedrijven die een omgevingsvergunning milieu nodig hebben.
Noord-Hollandse omgevingsdiensten werken samen
De bedrijven en instellingen die aan de energiebesparingsplicht moeten voldoen, zijn ook verplicht om elke vier jaar te rapporteren over de voortgang (de Informatieplicht). 2023 was zo’n rapportagejaar. “Wij hebben alle bedrijven waarvan wij denken dat die eraan moeten voldoen, aangeschreven”, vertelt Alex Lam, die halverwege 2023 is begonnen als projectleider bij Cirkel Duurzame Leefomgeving. Om organisaties op weg te helpen met de informatie- en energiebesparingsplicht, hebben de omgevingsdiensten van Noord-Holland samen met provincie Noord-Holland bovendien de communicatiecampagne Check Klik Bespaar gelanceerd.
Ook op andere vlakken werken de Noord-Hollandse omgevingsdiensten samen. “Wij streven naar een uniforme uitvoering van de controles”, zegt Alex. “Bijvoorbeeld in de gemiddelde tijd die wij per bezoek aanhouden. Alle omgevingsdiensten merkten dat energiecontroles langer duren dan voorzien, omdat ondernemers de benodigde informatie niet zonder meer paraat hebben. De operationele start bleek daardoor weerbarstiger dan wij van tevoren hadden gedacht. Inmiddels hebben wij allemaal onze planning daarop aangepast.”
Inspecteur komt ook langs om inzicht te geven
“Ik vertel vaak aan het begin van een gesprek dat ik kom om inzicht te geven”, zegt Dylan. “Pas als er inzicht is, kun je gaan besparen, en daarna kun je handhaven als een bedrijf geen maatregelen neemt.” Hij merkt dat het nodig is; ondernemers hebben vaak geen technisch inzicht in de installaties die ze hebben staan, terwijl daar wel energie én geld in te besparen is. “Als een luchtverversingskast bijvoorbeeld toe is aan een nieuwe motor, kun je er een aanschaffen in een veel betere efficiëntieklasse. Dat is een natuurlijk moment om te besparen. Wij kunnen adviseren over hoe je dat het beste aanpakt. En dan heb je natuurlijk het laaghangend fruit dat je tegenkomt bij controles en waar ondernemers direct mee aan de slag kunnen. Zoals de leidingen van stookinstallaties isoleren of ledverlichting aanbrengen.”
Besparen begint bij beter afstellen van installaties
Maar besparen gaat niet alleen over vervangen en verduurzamen; er is ook veel winst te behalen door installaties simpelweg beter af te stellen. Dylan en de andere controleurs van het Team Energie zien vaak dat instellingen zo zijn afgesteld dat een gebouw ook ’s nachts en in het weekend wordt verwarmd en luchtverversingsinstallaties volop blijven draaien. Dat is vaak per ongeluk zo afgesteld, na een onderhoudsbeurt bijvoorbeeld.
“Als wij een datalogger op de installaties plaatsen, ontdekken wij soms dat er ’s nachts net zoveel energie wordt verbruikt als overdag. Als je dat inzicht eenmaal hebt, kun je de installaties juist afstellen en beginnen met besparen.”
Van oktober 2022 tot maart 2023 is er een actie gehouden waarbij ruim honderd dataloggers zijn geplaatst. “Het is een service, wij plaatsen ze gratis”, zegt Alex. “Maar aan die service hangt wel een verplichting: als blijkt dat er iets niet klopt, moet er actie worden ondernomen. De meeste ondernemers doen er graag aan mee, die willen weten waar ze aan toe zijn. Daar komt bij dat bij de aangescherpte energiebesparingsplicht ondernemers ook controle moeten houden op hun eigen energieverbruik. Niet weten, kan niet meer.”
2024 jaar van toezicht en handhaving
Bedrijven moesten uiterlijk in december aan hun informatieplicht voldoen. Wie daar geen gehoor aan heeft gegeven, kan in kwartaal een van 2024 een waarschuwingsbrief verwachten. Daarna begint het Team Energie aan de bijbehorende controles en handhaving. “Wij hebben twee subsidies ontvangen om de organisatie te versterken, zodat wij die klus uit kunnen voeren”, zegt Alex.
De subsidies, het overleg met de andere omgevingsdiensten, de communicatiecampagne en de start van het Team Energie: in 2023 is in meerdere opzichten een fundament gelegd voor de uitvoering in 2024.