Training on the job: dé ideale manier van kennisoverdracht naar nieuwe generatie toezichthouders
Miranda van Twisk is een beginnend toezichthouder milieu bij ODIJmond. Piet Meijer bezocht al 150 bedrijven om te controleren of zij wel aan hun energiebesparingsplicht voldoen. Dankzij een training on the job kan Miranda onder andere met Piet meelopen om de fijne kneepjes van het vak te leren.
Er zijn geen hogescholen of universiteiten waar je het vak van toezichthouder milieu kunt leren. Dus leidt ODIJmond nieuwe collega’s zelf op. Zo ook Miranda van Twisk, die september 2021 met negen andere milieu-inspecteurs-in-wording aan de interne opleiding begon. Belangrijke leerstof is bijvoorbeeld over dat bedrijven en instellingen die veel gas en stroom verbruiken een zogenaamde energiebesparingsplicht hebben. Zij zijn verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen die zij binnen vijf jaar kunnen terugverdienen. Als ze gaan verbouwen, dienen ze dat altijd te doen volgens de dan geldende standaarden. Dus heb je als onderneming nieuwe beglazing in een kozijn nodig? Dan kies je verplicht voor modern HR++-glas. En een kapotte lamp? Die vervang je door energiezuinige ledverlichting.
Omdat bedrijven dit lang niet altijd uitvoeren, is drie jaar geleden een informatieplicht ingevoerd. Dit is een verplichting dat die bedrijven rapporteren wat zij aan energiebesparende maatregelen hebben uitgevoerd. ODIJmond controleert vervolgens in haar werkgebied van veertien gemeenten of de daar gevestigde bedrijven inderdaad hun plicht nakomen.
‘Als je gaat controleren, hoe spreek je mensen dan aan?’
Om naast de geleerde theorie het inspecteur-vak ook in de praktijk te leren, loopt Miranda tijdens controles mee met de zeer ervaren Piet. Want als je op locatie gaat controleren, hoe spreek je bedrijfsmedewerkers het beste aan? Hoe ga je het gesprek aan? Welke vragen stel je? En wat doe je, wanneer je merkt dat de onderneming weinig zin heeft om mee te werken? ‘Dat zijn echt zaken die je het beste leert als je ziet hoe Piet te werk gaat. Daarom is training on the job bijzonder leerzaam voor mij’, weet Miranda. Medio oktober 2022 ging het duo weer samen op pad. Zo bezochten ze namens ODIJmond het fraaie trainingscomplex van AZ in Wijdewormer. De betaalde voetbalclub heeft daar sinds 2016 een moderne locatie. ‘Dit gebouw is relatief jong, dus ik ben benieuwd welke energiebesparende maatregelen er al zijn genomen’, zegt Miranda tegen Ron en Danny, die de gesprekspartners namens AZ zijn. ‘We gaan tijdens onze controle alle punten op de Erkende Maatregelenlijst energiebesparing doornemen. Als de genoemde energiebesparende maatregelen al door AZ zijn genomen, dan geeft u dat aan.’
Ledlampen? Zó controleer je dat!
Tijdens het gesprek vertellen de AZ-mannen dat de club energiebesparing belangrijk vindt. ‘Hier op ons trainingscomplex gaat het licht bijvoorbeeld pas aan zodra je binnenkomt’, zo leggen Ron en Danny uit. ‘We hebben bovendien energiezuinige ledverlichting, ook langs de voetbalvelden. En als je in deze zaal stil blijft zitten, zie je de lampen langzaam dimmen.’
Om snel te kunnen controleren of de lampen in de gesprekszaal inderdaad energiezuinig zijn, haalt Miranda haar smartphone tevoorschijn. Ze heeft van Piet geleerd dat áls je de camera opent en deze op de te controleren verlichting richt, je direct het antwoord krijgt. ‘Gaat het beeld op je smartphone flikkeren, is het een ouderwetse conventionele lamp en die mogen niet meer. Ik zie op mijn scherm echter een mooi helder beeld, dus hier brandt inderdaad energiezuinige led.’
‘Heeft u gecheckt of ‘s nachts alle energieketels uit waren?’
Bij het doornemen van de cijfers, heeft het scherpe oog van Piet iets geconstateerd. Dat het trainingscomplex op jaarbasis 50.000 kubieke meter gas en 500.000 kilowattuur aan stroom verbruikt, vindt hij aan de hoge kant. Dus stelt hij een gerichte vraag: ‘Het energieverbruik van dit gebouw, was dat gisteren hoog of laag?’ Ron en Danny vertellen dat het gisteren zondag was en er een voetbaltoernooi is gespeeld. ‘Dus zal het wel hoog zijn geweest.’ Piet vraagt door: ‘En wat gebeurde er vannacht, toen hier niemand meer was.’ De AZ-vertegenwoordigers antwoorden dat er een gebouwbeheerssysteem is en dat ze daarin de trend kunnen nakijken. ‘Dus u heeft vanmorgen gecheckt of afgelopen nacht inderdaad alle energieketels uit waren?’, wil Piet weten. ‘Nee, we kijken niet elke ochtend naar hoeveel gas of stroom we precies verbruikt hebben. Volgens onze installateur gaan ’s nachts sowieso alle ketels uit en blijft alleen het warme water op temperatuur.’ Piet: ‘Dat zeggen installateurs altijd. ODIJmond kan daarom dataloggers plaatsen. Dat is een meetinstrument met sensoren, die minimaal twee weken lang bij verwarmingsinstallaties van een bedrijf of instelling wordt geplaatst. Zij meten dan elk kwartier wat de actuele temperatuur is. Uit dat onderzoek blijkt dat bij liefst 70 tot 80 procent van bedrijven, scholen en organisaties ’s nachts of in weekenden de ketels onnodig blijven stoken. Terwijl er dan niemand aanwezig is.’
Energieverbruik nog verder omlaag door slimme software
Piet adviseert AZ daarnaast om energiebesparende software te plaatsen. ‘Dat softwaresysteem registreert bijvoorbeeld heel helder wanneer het energieverbruik hoger is dan wat je op basis van de buitentemperatuur, het tijdstip van de dag of de hoeveelheid aanwezige mensen zou mogen verwachten. Vaak staan ketels onnodig te branden. Doe het voor de vermindering van de CO2-uitstoot of voor uw eigen portemonnee, maar u kunt op deze manier heel eenvoudig uw energieverbruik significant verminderen. De maatregel van softwaregebruik is tegenwoordig ook verplicht. Piet vertelt, ‘Ik ben al bij 150 bedrijven op controle geweest en geen enkel bedrijf had bij een eerste controle op energiebesparing 100 procent groene vinkjes. Wanneer AZ hun verbruik bij dit complex met behulp van software inzichtelijk maken, kan het systeem nog beter ingesteld worden. Daarmee brengen ze én hun energielasten omlaag én bij een volgende controle behalen ze alleen maar groene vinkjes.’
