De IJmond dankzij Europese subsidie als “de groene stekker van Nederland”

Gepubliceerd op 18 april 2024

De IJmond mag 58,5 miljoen euro aan Europees subsidiegeld van het Just Transition Fund (JTF) besteden aan de energietransitie. Maar waar komen die miljoenen terecht en hoe heeft de regio daar profijt van? Dat begint met de eerste toekenningen duidelijk te worden. Innovatie, werkgelegenheid en scholing zijn sleutelwoorden.

Het JTF is bestemd voor regio’s waar de overgang naar een klimaatneutraal Europa een extra uitdaging is, bijvoorbeeld omdat er veel fossiele industrie aanwezig is. Om het beschikbare geld zo goed mogelijk te besteden, hebben de IJmond-gemeenten samen met provincie Noord-Holland een regionaal transitieplan opgesteld. Vera van Vuuren van Omgevingsdienst IJmond (ODIJmond) is als secretaris van de regionale stuurgroep nauw bij het proces betrokken. “Ik werk als het steunpunt aan de voorkant en roep mensen op om met mooie plannen te komen. Dat is leuk werk, je bent echt een spin in het web en kunt mensen met elkaar verbinden.”

van links naar rechts: Vera van Vuuren, Esther Rommel, Jeroen Verwoort

IJmond maakt sprong naar de toekomst

De projecten die subsidie toegekend hebben gekregen, lezen als een kijkje in de toekomst: een efficiënte manier om energie uit golfslagen te halen; de productie van een schonere en stillere warmtepomp; een duurzame en veilige manier om medisch afval te recyclen… Het gaat allemaal gebeuren in de IJmond en dankzij de JTF-subsidie kunnen ze nu al starten.

Voorzitter van de regionale stuurgroep is de Velsense wethouder Jeroen Verwoort. Hij is enthousiast over het aantal projecten dat binnenkomt: “Het tempo zit er goed in.” Hij ziet het JTF als kans om de IJmond te transformeren tot de ‘groene stekker van Nederland’.

Ook Esther Rommel, gedeputeerde economie van de provincie Noord-Holland en lid van de stuurgroep, is erg te spreken over de innovatieve projectaanvragen die ze ziet binnenkomen:

“De IJmond staat bekend om industrie en bedrijvigheid maar ook om het gebruik van fossiele brandstoffen. Er wordt hard gewerkt aan verduurzaming, maar dat gaat niet vanzelf. Dit betekent dat ondernemers aan de slag moeten met innoveren en investeren. 58,5 miljoen is een mooi bedrag. En het is geweldig dat er al 40 aanvragen binnen zijn.”

Aanvragen zijn intensief proces

De groeiende lijst van toekenningen is iets om trots op te zijn, vinden Esther, Jeroen en Vera. Er gaat namelijk een zeer intensief proces aan vooraf. De aanvragen moeten aan tal van regels voldoen en worden door een externe commissie beoordeeld. Lang niet elk plan haalt de eindstreep. Als eerste aanspreekpunt is Vera er niet alleen om ondernemers te enthousiasmeren, ze vertelt het ook als een idee geen kans maakt. Zo voorkomt ze dat ondernemers voor niets de tijdrovende procedure ingaan.

Om tot kwalitatief goede aanvragen te komen, biedt de provincie aanvragers financiële ondersteuning tijdens het proces. “Wij merkten dat ondernemers tegen de kosten en de tijdsinvestering aanlopen die nodig zijn voor de aanvraag”, legt Esther uit.

Een andere drempel is dat een JTF-subsidie voor maximaal vijftig procent van het benodigde bedrag beschikbaar is. Aanvragers moeten de overige vijftig procent dus op een andere manier financieren. De provincie kan in sommige gevallen co-financieren.

Projecten dragen bij aan werkgelegenheid

Een van de voorwaarden voor een subsidietoekenning is dat een project bijdraagt aan een ‘wendbare en weerbare beroepsbevolking’. Door de energietransitie verdwijnen banen in de fossiele industrie, maar daar komen banen in andere, innovatieve sectoren tegenover te staan. “In alle aanvragen staat beschreven wat het project betekent voor de arbeidsmarkt”, vertelt Jeroen. “Ook als het gaat om innovaties van internationaal belang, willen wij dat de productie gaat draaien in de IJmond.”

Om werkgelegenheid in de regio te behouden én te stimuleren, speelt scholing een belangrijke rol. Binnen een project dat gericht is op energiebesparing, wordt bijvoorbeeld een leertraject voor scholing van installateurs opgezet.

Esther Rommel: “Het gebied heeft veel potentie om nog aantrekkelijk te worden als vestigingslocatie voor bedrijven. En de omslag naar schonere vormen van produceren draagt ook veel bij aan een gezondere leefomgeving voor inwoners én ondernemers.

Samen de regio versterken

Het vergt van alle partijen veel inzet om de subsidie vanuit de Europese Unie zo goed mogelijk terecht te laten komen. Vera is dan ook blij met de goede samenwerking binnen de stuurgroep, waarin naast de provincie en de gemeenten ook vertegenwoordigers zitten van ondernemersvereniging IJmond, het NOVA-college, Energiek Velsen en het FNV. “Je hebt elkaar nodig om de regio te versterken.”